Cechą charakterystyczną kryształów jest tzw. anizotropia, tj. zależność własności kryształu od kierunku padania światła, kierunku działania siły itp. Z anizotropii kryształów wynika m.in. pleochroizm, czyli wielobarwność. Takie obserwujemy w kryształach wielu kamieni szlachetnych. W turmalinie obserwujemy zjawisko odwrotne. Światło padające w kierunku jego osi głównej jest słabiej pochłaniane, kamień daje wrażenie jaśniejszej barwy niż przy świetle przechodzącym w kierunku prostopadłym do osi głównej. W niektórych przypadkach anizotropia świetlna związana jest z pochłanianiem innych części widma świetlnego, co prowadzi do wrażenia innej barwy tego samego kamienia, gdy patrzymy w kierunku osi głównej (np. zielona) i prostopadle do tego kierunku (np. żółta). Znajomość tego zjawiska fizycznego musi być uwzględniana przez szlifierzy wycinających np. oczko pierścionka lub inny klejnot. Najbardziej przekonywającym dowodem anizotropii własności mechanicznych jest łupliwość kryształów. Zależy ona głównie od rodzaju sieci przestrzennej danego kryształu i od różnic w gęstości rozmieszczenia elementów tworzących kryształ, tupliwość jest to zdolność do rozpadania się kryształu na części pod wpływem uderzenia, nacisku lub nagłych zmian objętości spowodowanych zmianą temperatury. Płaszczyzny łupliwości to zazwyczaj płaszczyzny, w których elementy tworzące kryształ są najgęściej ułożone.
