A czym jest to opracowanie w obrębie całości metody, a zarazem w całości pracy naukowej? Metodologicznie jest procesem przygotowania materiału do pisarskiego wykonania pracy. Logicznie jest procesem poszukiwania związków myślowych, formalnie według wzorców rozumowania redukcyjnego (dedukcyjnego), indukcyjnego lub częściowo według jednych i drugich. Opracowując materiał, uczony dokonuje analiz i syntez, rozumuje, wnioskuje. Poprzez te czynności wyjaśnia zjawiska, przeprowadza dowody, rozpatruje i łączy ze sobą różne pomysły jako cegiełki końcowego poglądu naukowego na daną sprawę, do którego zmierza od samego początku. Czyniąc to, przygotowuje się do zadania końcowego, tj. do napisania pracy. Rozumie się, że czynności powyższe muszą być od nauki do nauki i od badania do badania w obrębie danej nauki mniej lub więcej inne; zgodne z charakterem danej nauki i określonego problemu.
